«Սպիտակ արագիլ» նախագիծ
Ծրագրի տևողությունը
2009
Ծրագրի նկարագրությունը
«Սպիտակ արագիլ» նախագծի ուշադրության կենտրոնում շատ տարածված սպիտակ արագիլի կիրառումն է որպես Հայաստանում բնապահպանական փոփոխությունների հնարավոր կենսացուցանիշ: Ուսումնասիրելով սպիտակ արագիլների միգրացիոն օրինաչափությունները և վերարտադրողական էկոլոգիան՝ հնարավոր եղավ որոշել կլիմայի փոփոխության և թունաքիմիկատների օգտագործման հնարավոր ազդեցությունները Հայաստանում: Ծրագիրը եզակի էր նրանով, որ տվյալների հավաքագրման գործընթացում գյուղացիները ևս մասնկացություն ունեցան՝ որպես հասարակության գիտնականներ կամ «Բույնի հարևաններ»: Հետազոտության ընթացքում նրանց ներգրավվածությունը նրանց թույլ տվեց ավելի լավ պատկերացում կազմել վայրի բնության էկոլոգիայի մասին և բարելավեց մարդկանց և բնադրող արագիլների հարաբերությունները: Մինչ թռչունների չուն, Յակոբեան կենտրոնի գիտնականները գյուղերում բաժանեցին օրացույց-հարցաթերթիկներ և գյուղացիներին ցույց տվեցին, թե ինչպես կարելի է գրանցել արագիլի ժամանման, մեկնելու և ձագերի թվի մասին տեղեկատվությունը: Արագիլների գաղթից հետո Յակոբեան կենտրոնի գիտնականները հավաքեցին օրացույցները և տեղեկատվությունը մուտքագրեցին ԱՏՀ տվյալների բազա:
Գարնանը կենտրոնի աշխատակիցները կապում էին բները և արագիլների կերակրման վայրերից ջրի և հողի նմուշներ վերցրեցին՝ հետագա վերլուծության համար: Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնը Արարատյան դաշտում թունաքիմիկատների օգտագործման վերաբերյալ հետազոտություն սկսեց կատարել այն բանից հետո, երբ հողի և ջրի նմուշառման առաջին արդյունքները ցույց են տվել թունաքիմիկատներով աղտոտվածություն: Հայաստանի գրեթե 1000 հաստատված բնադրավայրերի վերաբերյալ զգալի տեղեկատվություն է հավաքվել մինչև 2009 թվականը:
Գյուղացիներից արագիլի ժամանման, մեկնման և ձագերի քանակի վերաբերյալ տեղեկությունների բաշխում և հավաքագրում օրացուցային հարցաթերթիկներ, արագիլների սնուցման վայրերից ջրի և հողի նմուշներ վերցնելը հետագա վերլուծության համար, Արարատյան դաշտում թունաքիմիկատների օգտագործման վերաբերյալ հետազոտություն՝ առաջին արդյունքներից հետո: Հողի և ջրի նմուշառումը ցույց տվեց թունաքիմիկատներով աղտոտվածության առկայությունը:
Երևանի կենդանաբանական այգի